KENT YAŞAM

Dünyanın en karizmatik matematikçisi John Conway Covit19’dan öldü

Princeton’lı matematikçi John Conway, sayı teorisine, kodlama teorisine, olasılık teorisine, topolojiye, cebire ve daha fazlasına büyük katkılar sağladı ve hepsinden oyunlar yarattı. 11 Nisan günü 82 yaşındayken koronavirüsten öldü.

Bilim ve Aydınlanma Akademisi Conway’in ölümü üzerine yayınladığı yazıda onu için şunları söyledi:

J.H.Conway’in matematiğe katkılarını “kısaca bahsetmenin” imkanı yok… Matematiğin en kapsamlı ve teknik çalışmalarından birisi olarak kabul edilen “Sonlu grupların için ATLAS” kitabını yazmıştır. Bu çalışma, sonlu basit grupların sınıflandırma probleminde kullanılan ana kaynak olmuştur. Hâlâ tam olarak anlaşılamayan Canavar Grubu’nun temsilleri ile ilgili “Ayışığı Sanısı”nı ortaya atmıştır. Yeni bir sayı türü olan “gerçeküstü sayıları” keşfetti. Adıyla anılan, günümüzde Floer homoloji hesaplamalarında kullanılan düğüm teorisi ile ilgili Alexander polinomun benzeri çok kullanışlı bir polinomu inşa etmiştir.

Bu saydıklarımız J.H.Conway’ın matematiğe katkılarının sadece çok küçük bir kısmıdır. Onun asıl hatırlanmasını sağlayan şey icad ettiği “Hayat Oyunu”dur.

İngiltere doğumlu Conway, 1980’lerde Princeton Üniversitesi’ne geçmeden önce kariyerinin ilk bölümünü Cambridge’de geçirdi. Matematiğin çok çeşitli alanlarında katkıda bulundu ancak en çok, basit kuralların şaşırtıcı derecede karmaşık davranışlara yol açtığı hücresel bir otomasyon olan Hayat Oyunu icadı ile tanındı. Hayat Oyunu Dr. Conway’in “en ünlü icadı” olarak adlandırıldı. Oyun popülerliğin zirvesindeyken dünya bilgisayarlarının dörtte birinin bunu oynadığı tahmin ediliyordu.

Hayat Oyunu

Hayat Oyunu bir basit popülasyonun simülasyonuna benzetilebilecek, iki boyutlu bir ortamda, bir sonraki hamlede hayatta kalma, üreme ve ölme durumlarının bir önceki durumdaki komşuluk ilişkilerine göre belirlendiği, her bir kutunun sadece beyaz ya da siyah olabileceği bir deneydir.

Kare hücrelerden müteşekkil bir düzlemde her hücre, çevresindeki komşu 8 hücre ile etkileşim içerisindedir. Tıpkı mayın tarlası oyununda olduğu gibi. Bu hücreler arasındaki etkileşim şu kurallara göre gerçekleşecektir:

1.    İkiden az canlı komşuya sahip her canlı ölür. (Yalnızlıktan)
2.    İki ya da da üç canlı komşuya sahip hücre yaşamına devam eder. (Varkalım)
3.    Üçten fazla komşuya sahip canlı hücre ölür. (Kalabalıktan)
4.    Net olarak üç canlı komşuya sahip boş hücrede yeni bir canlı ortaya çıkar. (Üreme)

Conway’in kuralları, hayatın temel dinamiklerini çok temel matematiksel koşullara dökmüş oluyordu.

Öğrencilik döneminde Dr. Conway’in, tembellik, oyun oynama ve hiçbir iş yapmama tercihi onun hayatına yön veren özelliği oldu.

Conway, kendini beğenmeyi bir sevimlilikle tatlandıran şakacı ve eğlenceli bir egomanidir (kişinin kendine takıntılı düşkünlüğü). O Arşimed, Mick Jagger, Salvador Dalí ve Richard Feynman’ın bir kesişim noktasıdır. Sinsi bir mizah anlayışı, bir bilgenin ayrım gözetmeyen merakı ve dünyadaki her şeyi, herkese açıklamak için bir sorumluluk duygusu ile yaşayan en büyük matematikçilerden biridir. Kraliyet Cemiyeti eski başkanı ve matematik dünyasının otoritesi Sir Michael Atiyah‘a göre, “Conway dünyanın en büyülü matematikçisi”dir.

John Conway kendini: “Büyük bir egom var! Tevazu benim tek kusurum. Eğer bu kadar mütevazı olmasaydım, mükemmel olurdum”  diye ifade eder. Bununla birlikte içindeki, günlerini aptal çocuk oyunlarını oynayarak geçirme arzusuna hiç karşı koyamaz. Meslektaşları tatillerini kesintisiz araştırma yapmakla geçirirken, Conway yazlarını öğrencilerin matematik kampları arasında dolaşarak geçirmeyi tercih eder. Örneğin, önce Almanya Bremen’deki gençlik matematik kampında oyun oynayıp daha sonra bir ortaokul kampı için ABD’ye, Oregon’a uçabilirdi.

Zamanının çoğunu oyun oynayarak, oyun icat ederek ve satranç gibi sıkıcı bulduğu oyunlarda kuralları yeniden icat ederek geçirdi. Conway çoğu zaman yalınayak ya da basit bir terlikle geçirdiği yaşamında üçlü bypass ameliyatı, intihar girişimi ve bir dizi inme ile eğlenceyi aramaya devam etti.

0 comments on “Dünyanın en karizmatik matematikçisi John Conway Covit19’dan öldü

Bir Cevap Yazın

%d blogcu bunu beğendi: