KARAYALÇIN: CHP HÜKÜMETE İSTANBUL VE KOCAELİ UYGULAMALARINI SORMALI

TBMM gündemindeki Bütünşehir yasasıyla ilgili değerlendirmeler yapan eski Dışişleri Bakanı Murat Karayalçın, getirilmeye çalışılan düzenlemenin İstanbul ve Kocaeli’nde yıllardır uygulandığını, kanun tasarısı TBMM Genel Kurulu’nda tartışmaya açılmadan CHP’nin İçişleri Bakanlığı’ndan Kocaeli’ndeki ve İstanbul’daki uygulamanın sonuçlarını açıklanmasını talep etmesi gerektiğini söyledi.

Murat Karayalçın Bütünşehir Yasası’yla ilgili soruları yanıtlarken şunları söyledi.
Yapılacak yeni uygulamayla Türkiye’nin en eski yerel yönetim birimi olan İl Özel İdareleri kaldırılıyor. 81 ildeki valilerin iki şapkası vardır. Vali bir şapkasıyla İl Özel İdaresi’nin başkanıdır öteki şapkasıyla da genel idarenin temsilcisidir. Vali hem hükümeti hem de devleti temsil eder. İl Özel İdareleri’nde vali aynı zamanda halkı da temsil ediyordu. Şimdi bu kalkıyor.

Anlaşılan köylerdeki muhtarlıklar da kalkıyor. Geriye belediyeler kalıyor. Yurttaşlarımızın %75’i Bütünşehir olacak olan 29 ilde, %25’i de geri kalan 52 vilayette yaşıyor. %75’inde öngörüldüğünü tahmin ettiğim işleyişi söylüyorum; Büyükşehir belediye başkanı hem kentlerin, hem köylerin, hem kasabaların, ovaların, mezraların, vadilerin, yaylaların başkanı. Her şeyden sorumlu. Oraların imarı, oraların kalkınması, yerel ortak gereksinme (Anayasadaki ifadesiyle söyleyeyim mahalli müşterek ihtiyaç) adına ne düşünüyorsak il genelinde o sağlayacak.

Ben buna Büyükşehir Belediye Başkanı diyemiyorum, eyalet başkanı da demek istemiyorum bu başka bir şey. AKP’nin kafasındaki Cumhurbaşkanlığı niteliklerine uygun bir Büyükşehir Belediye Başkanı geliyor.

Türkiye’nin ulus devlet niteliği, üniter niteliği değişmiyor, kâğıt üzerinde yine üniter devlet. Türkiye üniter devlet olduğu için Amerika’daki gibi eyalet valileri seçimle seçilemiyor ancak valiler artık memur şeklinde. Ama Büyükşehir Belediye Başkanları fiilen Amerika’daki valiler gibi. Emniyet ve eğitim dışında hemen hemen her şeyden sorumlu başkanlar oluyor.

Bu model Kocaeli’nde ve İstanbul’da yıllardır işletiliyor. Ben  kanun tasarısı tartışmaya açılmadan CHP’nin İçişleri Bakanlığı’ndan Kocaeli’ndeki ve İstanbul’daki uygulamanın sonuçlarını açıklanmasını talep etmesi gerektiği düşüncesindeyim. İyi mi oldu, kötü mü oldu bir bilelim.

İyi oldu canım merak etmeyin demekle olmaz. İyi olduysa nasıl iyi oldu kötü olduysa neden? Bir takım göstergelerle bunu tartışalım. İstanbul ve Kocaeli’nde bu sistemin işlemesiyle birlikte acaba karar alma süreçleri daha mı hızlı oldu?  Yatırımlar daha mı hızlı yapılmaya başladı, kaynaklar daha mı etkin kullanılıyor, katılım daha mı çoğaltıldı ne oldu? Bunu bilmeliyiz ve bunun ışığında bu tartışmayı yapmalıyız.

Bu sadece yerel yönetimler konusu değil bu Türkiye’nin genel örgütlenmesiyle ilgili bir konu. İlk bakışta yerel yönetimleri tartışıyormuşuz gibi görülüyor ama daha geniş şeklinde bakıldığında temel idari örgütlenmesini ilgilendiren bir durum olduğu gözüküyor. Ben bunu bu nedenle idari ve siyasi bir eşik olarak görüyorum. Bunun yoğun bir şekilde tartışılmasını öneriyorum.