İngiltere erken seçime nasıl gidiyor?

İngiltere’de 2010’dan beri iktidarda olan Muhafazakar Parti, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılmasını ifade eden Brexit sürecinde ve Rusya-Ukrayna savaşının da etkisiyle bir süredir ekonomideki kötüye gidişle ilgili baskı altındaydı.

3 Mayıs’ta yapılan yerel seçimlerde Muhafazakar Parti’nin büyük kayıplara uğraması üzerine baskılara dayanamayan Başbakan Rishi Sunak erken seçim kararını duyurmuştu.

İngiltere’de Aralık 2019’da yapılan son seçimlerde Muhafazakar Parti 80’i aşkın sandalye farkıyla Avam Kamarası’nda çoğunluğu sağlamıştı. Beş yılda bir yapılan seçimler yasa gereği Ocak 2025’e kadar yapılması gerekiyordu. Seçimin sonbahar aylarında yapılması planlanırken Başbakan Rishi Sunak hiç beklenmedik bir kararla 4 Temmuz’da sandığa gidileceğini açıkladı.

İngiltere’de seçimler nasıl yapılıyor?

Birleşik Krallık toplamda 650 seçim bölgesinden oluşuyor. Seçmenler parlamentonun iki meclisinden biri olan Avam Kamarası’nda dar bölge seçim sistemiyle kendi bölgelerini temsil edecek bir milletvekili seçiyor.

En çok milletvekili çıkaran partinin lideri başbakan seçiliyor ve Kral tarafından hükümeti kurmakla görevlendiriliyor.

Şimdi ne olacak?

Parlamento 30 Mayıs 2024 tarihinde kapanacak. Milletvekilleri statülerini kaybedecek ve yeniden seçilmek için kampanyalarını başlatacak. 100’den fazla milletvekili bir sonraki seçimde adaylıktan çekileceklerini açıklamıştı.

Seçim sonuçları açıklandıktan sonra ne olacak?

Oylar sayıldıktan sonra Kral, en çok milletvekiline sahip partinin liderinden başbakan olmasını ve hükümeti kurmasını isteyecek.

İkinci sıradaki partinin lideri ise muhalefet lideri olacak.

Eğer hiçbir parti mutlak çoğunluk sağlayamazsa en çok oy alan parti koalisyon hükümeti veya azınlık hükümeti kurmaya karar verebilir.

Yerel seçimlerde ne sonuç alındı?

3 Mayıs 2024’te yapılan yerel seçimlerde İşçi Partisi 185 ek sandalye ile belediye meclis üyeliğini 1140’a yükseltirken, Muhafazakar Parti 473 sandalye kaybederek 513’e gerilemişti. Bu sandalye bir kısmı da Liberal Demokratlara, Yeşiller’e ve bağımsızlara geçmişti.

Mayıs ayı anketlerine göre İşçi Partisi yüzde 44, Muhafazakar Parti yüzde 23, aşırı sağcı Reform Partisi ise yüzde 11 oy oranına sahip görünüyor.

Başbakanlık için kim yarışacak?

Şu anda oyların büyük kısmını alması beklenen iki parti, iktidardaki Muhafazakar Parti ile İşçi Partisi.

Muhafazakar Parti’nin lideri 44 yaşındaki Başbakan Rishi Sunak. Sunak İngiltere’de başbakan olan ilk Hint kökenli kişi.

İşçi Partisi’nin lideri ise 61 yaşındaki Keir Starmer. Starmer, Jeremy Corbyn’in ardından 2020 yılında partinin lideri olarak seçildi.

Seçimi Ruanda kararı mı belirleyecek?

Başbakan Rishi Sunak, İngiltere hükümetinin ülkeye yasa dışı yollarla giren bazı sığınmacıları Doğu Afrika ülkesi Ruanda’ya gönderme planının genel seçimlerden önce yürürlüğe gireceğini söylemişti.

Sunak bu politikayı başbakanlığının önceliklerinden biri haline getirmiş ve bunun insanları küçük teknelerle Manş Denizi’ni geçmekten caydıracağını savunmuştu.

Ancak seçimlerin 4 Temmuz’da yapılacağını duyuran Sunak, Ruanda programının yeniden seçilmesi halinde başlayacağını söyledi.

İşçi Partisi ise kazanması halinde plandan vazgeçeceğini belirtti.