Iowa’yı kazanan seçimleri kazanacak mı?

ABD 2020 Demokrat başkan adaylığı ön seçimleri yarın, 3 Şubat Pazartesi yapılacak olan ilk seçimle Iowa’da başlıyor! Iowa seçimlerine “Parti Toplantıları” da deniyor, çünkü kapalı oy, açık sayım şeklindeki klasik seçim yöntemi uygulanmamakta. Nasıl mı yapılıyor? Gelin inceleyelim.

Öncelikle bu yazının nedeni Iowa seçimlerinin ilk yapılan oldukça önemli bir seçim olması ve Türkiye’deki neredeyse hiçbir medya organın bu seçimin yapılış şekli ve süreci hakkında haber yapmaması. Umarım bu eksikliğin kapanmasına yönelik bir katkım olur.

Demokrat Parti’nin başkan adayının belirlendiği 13 Haziran’daki büyük adaylık kongresine Iowa 41 eyalet delegesi göndermekte. Bu 41 eyalet delegesi ise, Iowa’daki 1678 seçim merkezinde yapılacak olan parti toplantılarındaki sonuçlara göre belirlenecek.

Bir seçim merkezinde yaklaşık 1000 kişi oy kullanmakta. Iowa’da oy kullanmak için 18 yaş ve üstü olmak (veya Kasım 2020’de 18 yaşını dolduracak olmak) ve Demokrat parti üyesi olmak zorunlu. Fakat Iowalılar oy kullanmadan hemen önce seçim merkezinde de parti üyesi olabilmekte.

3 Şubat akşamı Iowalılar mahallerindeki seçim merkezlerine gidecek. Her bir adayın seçmenleri seçim merkezinin bir köşesinde bir grup halinde toplanacak ve diğer gruplardan ayrı bir şekilde duracaklar.

Ardından seçim görevlileri merkezdeki toplam seçmen sayısını sayacak, bu sayının %15’inden az seçmene sahip olan adayların seçim barajını aşmadığını ilan edecek ve 30 dakika ara verecekler.

Barajı geçemeyen adayların seçmenleri ya diğer barajı geçemeyen adayların seçmenlerini ikna edip %15 barajını geçmeye çalışacak ya barajı geçenlerin seçmenleri tarafından ikna edilip onların grubuna dahil olacak ya merkezi terk edecek ya da kararsız kalacaklar.

Bu süreçte, ilk aşamada %15 barajını geçen adayların seçmenleri bir daha oylarını değiştiremeyecek. Fakat 30 dakikalık süre boyunca baraj altı kalan adayların seçmenlerini, kendi adaylarına oy vermeleri için ikna etmeye ve oy oranlarını artırmaya çalışacaklar.

30 dakikalık süre bittiğindeyse, her bir grup yeniden sayılacak, 1681 seçim merkezinin seçim sonucu toplanacak, Iowa’nın 41 delegesi bu sonuçlara göre belirlenecek ve kazanan aday açıklanacak.

Açık oy ve açık sayım şeklinde fiziki bir seçim olan Iowa Toplantıları, seçmenlerin yüz yüze bir seçim süreci yürütmesini, birbirlerini ikna edip dinlemelerini ve barajı geçemeyen adayların seçmenlerinin de ikinci bir şansa sahip olmalarını sağlamakta.

Iowalılar verdikleri oy veya sahip oldukları siyasi görüş nedeniyle herhangi bir siyasi, ekonomik, hukuki yaptırıma maruz kalmadıkları için bu toplantılarda özgür ve rahat bir şekilde görüşlerini ifade edebilmektedir.

Ayrıca eyalet dışında yaşayan Iowalılar için, yine 3 Şubat’ta ABD’nin bütün eyaletlerinde, Gürcistan, Fransa, İskoçya gibi ülkelerde de parti toplantıları yapılacak ve sonuçlar Iowa’ya gönderilecek.

Iowa seçimlerine engellilerin, çocuğuna bakmak zorunda olan bireylerin fiziki olarak katılması oldukça zor. Seçime katılımı artırmayı amaçlayan Warren kampanyası ise, oldukça yenilikçi bir kararla seçmenlerine oylama boyunca çocuk bakım hizmeti sunacağını açıkladı.

Bu karmaşık ve uzun seçim sistemi nedeniyle Iowa, ülke genelinde yapılan Demokrat başkan adaylığı ön seçimlerinde 1972’den beri ilk sırada oy kullanmaktadır.

%91.6’sı beyaz ve sadece %3.2’si siyahi, %4.8’i hispanik olan Iowa’nın ABD’nin genel demografisini yansıtmadığı gerekçesiyle ilk sırada oy vermesi ne kadar eleştirilse de, Iowa’daki bu ilk ön seçimi kazanan aday diğer ön seçimlere büyük bir moral üstünlüğüyle girmekte.

3 Şubat’taki Iowa’yı kim kazanacak?

Peki 3 Şubat’taki Iowa Toplantılarını kim kazanacak? Haydi gelin araştırmacıların konuştuğu olasılıkları da inceleyelim.

Yapılan son anketlere göre, Iowa’da Sanders kazanıyor. Genellikle gençlerden oy alan Sanders’in ekibi oldukça dinamik ve heyecanlı olduğu için fiziki açıdan zorlayıcı olan bu seçim sürecinde diğer seçmenleri ikna etmeleri ve koordineli bir şekilde organize olmaları beklenmekte.

Fakat %15 barajını geçemeyen adayların seçmenlerinin ikinci aşamada kullanacakları oylar seçim sonucunu neredeyse tahmin edilemez bir hale getirmekte. Bu olasılıkları da incelemekte fayda var.

Yapılan anketlere göre merkez aday Klobuchar Iowa’da yaklaşık %10 oya sahip. Klobuchar barajı her ne kadar geçemese de, seçmenleri ikinci aşamada diğer merkez aday Biden’a oy verip seçimi anketlerde 2. gözüken Biden’ın kazanmasını sağlayabilir.

Diğer bir yandan, Sanders’a sempatiyle bakan Warren, Yang, Gabbard seçmenleri de kendi adaylarının %15 barajını geçememesi durumunda Sanders’a destek verebilir ve böylece Sanders’in oyunda oldukça önemli bir artış yaşanabilir.

En son yazımda bahsettiğim Pete Buttigieg’in de Iowa’daki kampanyası oldukça başarılı ve etkili. Bu nedenle ne kadar anketlere göre beklenmese de Buttigieg’in ve hatta Warren’ın oy oranlarında bir sürpriz yaşanması şaşırtıcı olmaz.

Anlayacağınız üzere tamamen fiziki ve karışık bir süreci haiz bir seçim olduğu için sonucu tahmin etmek de oldukça zor. Ki çoğu uzman bir seçim tahmininde bulunmaktan çekiniyor, sadece Sanders’in şansının oldukça yüksek olduğunu belirtiyorlar.

Ayrıca çoğu yorumcu, Yang’in de %7-8 oy oranına ulaşabileceği ve böylece büyük bir sürpriz yapabileceğine dikkat çekmekte.

Iowa seçimleri yaklaşık 200.000 Demokratın oy kullandığı küçük bir seçim olsa da, 1972’den itibaren Iowa seçimlerini kazanan 9 adaydan 7’si Demokrat ön seçimlerini de kazandığı için oldukça önemli bir seçim.