The New York Times’ta Charlie Warzel’ın ‘When Will Life Be Normal Again? We Just Don’t Know‘ başlıklı yazısı Barış Tınay‘ın çevirisi ile K2haber‘de yayınlandı.
New York Times’ın deneyimli yazarı karantina sürecinde bildiklerimizden daha çok bilmediklerimizin ne kadar fazla olduğunu yazıyor.
Karantinaya gireli bir ay kadar oldu, cevaplardan daha fazla sorumuz, bildiklerimizden daha fazla bilmediğimiz var. Virüsün havadaki hareketleri pandeminin seyrini etkiledi mi bilmiyoruz. Yoğun bakımdan çıkanların akçiğerlerinin nasıl olduğunu bilmiyoruz. Aşının ücretli mi, ücretsiz mi olacağını bilmiyoruz. Salgın altında seçimler nasıl yapılacak bilmiyoruz. Ne zaman yeni normale döneceğimizi bilmiyoruz.
Cevaplarını bilmediğimiz sorularla dolu yazının tamamı şöyle…
Birçok Amerikalı bir aydan daha fazladır karantina altında yaşıyor. Hepimiz tedirgin oluyoruz. Başkan Trump ‘Tünelin sonundaki ışıktan’ bahsediyor. İnsanlar normale dönmek ya da normale yaklaşmak için bir umut ve sebep arıyor. Uzmanlar kısıtlamaların nasıl kaldırılacağına ilişkin spekülasyon yapmaya başladı. Dünya’daki tüm doktorların, bilim insanlarının kahramanca çalışmasına rağmen, bilmediğimiz çok fazla şey var.
Ne kadar insanın Covid-19 ile enfekte olduğunu bilmiyoruz.
Hastalığın tüm semptomlarını bilmiyoruz.
Bazı enfeksiyonların neden ciddi hastalığa dönüştüğünü bilmiyoruz.
Bütün risk faktörlerini bilmiyoruz.
Hastalığın ne kadar ölümcül olduğunu bilmiyoruz.
Virüsün nasıl yayıldığına dair detaylı soruların cevapları yok. Örneğin bir enfeksiyonu başlatmak için ne kadar virüs partikülü gerekiyor? Virüs dış veya iç mekanda ne kadar uzaklıkta ilerleyebiliyor? Virüsün havadaki hareketleri (asılı kalması) pandeminin seyrini etkiledi mi?
Koronavirüsün ilk olarak nasıl ortaya çıktığını bilmiyoruz.
Çin’in koronavirüs salgınının boyutunu ne kadar gizlediğini bilmiyoruz.
Yetişkinlerin ya da çocukların yüzde kaçının asemptomatik olduğunu bilmiyoruz.
Kuzey Yarımküre ilkbahar ve yaz aylarına girerken, virüsün bundan nasıl etkileneceğini bilmiyoruz. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi Müdürü etkileneceğini söylüyor ama diğer uzmanlar çok da böyle düşünmüyor.
Bağışıklık kazanıldığında bunun gücünü ve süresini bilmiyoruz. İyileşen insanlar bir süre için bağışıklığa sahip olsa da, ileride ne olacağını bilmiyoruz.
Tamamen iyileşmiş kişilerin karantinadan çıktıktan sonra, ikinci kez pozitif olma sebeplerini bilmiyoruz.
Bazı iyileşmiş hastaların neden düşük antikor seviyelerine sahip olduklarını bilmiyoruz.
Covid-19’u ciddi geçiren hastaların, uzun dönemde sağlıklarının nasıl etkileneceğini bilmiyoruz. Yoğun bakımdan çıkan kişilerin akciğerlerinin durumu ne?
Herhangi bir tedavinin gerçekten etkili olup olmadığını bilmiyoruz. Denemelerde birçok tedavi, destekleyici bakım olmasına rağmen klinik olarak kanıtlanmış bir tedavi yok.
Virüsün tespit edildiği ilk durumdan önce ABD’de olup olmadığını kesin olarak bilmiyoruz.
Sağlık çalışanlarını korumak için yeterli maske, önlük ve yüz siperleri sağlamak için tedariği ne zaman güçlendireceğiz bilmiyoruz.
Amerika’da siyahi insanların orantısız olarak ne kadar acı çektiğini bilmiyoruz. Bir düzineden fazla devlet, Covid-19’un ırk ve etnik etkileri hakkında veri yayınladı.
İnsanların enfeksiyonlar azaldıktan sonra sosyal mesafe kurallarına uyup uymayacaklarını bilmiyoruz.
Devletlerin semptomları olan herkesi ne zaman test edebileceğini bilmiyoruz.
ABD’nin kitle testi ve karantinaya almak için günde 22 milyona varan test sayısını uygulayıp uygulayamayacağını bilmiyoruz.
Tam anlamıyla serolojik testlerin (antikorların varlığını tanımlayan testler) ne zaman uygulayabileceğimizi bilmiyoruz.
Tam ölçekli serolojik testlerin bağışıklığı doğru şekilde belirleyebileceğini bilmiyoruz.
Test ve Takip protokolünü herkese nasıl uygulayacağımızı bilmiyoruz.
Akıllı telefon konum izlemesinin özel hayat gizliliğimizi bozmadan uygulanıp uygulanamayacağını bilmiyoruz.
Araştırmacıların başarılı bir aşı geliştirip geliştirmeyeceklerini veya ne zaman geliştireceklerini bilmiyoruz.
Bir aşı hazır olduktan sonraki ilk aylarda kaç aşı uygulanabileceğini bilmiyoruz.
Aşı bulunduktan sonra sürecin nasıl yönetileceğini bilmiyoruz? İlk aşıyı kim olacak?
Aşının ücretli mi ücretsiz mi olacağını bilmiyoruz.
Aşının her yıl yenilenmesinin gerekip gerekmeyeceğini bilmiyoruz.
Bir şeyleri tekrar açmaya başladığımızda bunu nasıl yapacağımız bilmiyoruz.
İnsanların kalabalık ortamlarda bulunmaktan korkup korkmayacağını bilmiyoruz. İnsanların buna istekli olup olmayacağını da bilmiyoruz.
Spor etkinliklerinde sosyal mesafenin nasıl uygulanacağını bilmiyoruz.
Sosyal mesafe uygulayan iş yerlerinin nasıl görüneceğini bilmiyoruz.
Sosyal mesafe uygulayan bar ve restoranların neye benzeyeceğini bilmiyoruz.
Okulların tekrar ne zaman açılacağını bilmiyoruz.
Salgın altında genel seçimlerin nasıl gerçekleştirileceğini bilmiyoruz.
Eğitimden uzak kalan çocukların nasıl etkileneceğini bilmiyoruz.
ABD’nin şimdiki yönetiminin ve gelecekteki yönetimlerinin ekonomik dağılmayı nasıl aşabileceklerini bilmiyoruz.
Ekonominin ‘v eğrisi’ şeklinde dönüp dönmeyeceğini bilmiyoruz.
Ya da uzun bir durgunluk olup olmayacağını…
Ya da ‘Büyük Buhran’ olup olmayacağını…
Ya da ‘Daha Büyük Buhran’ olup olmayacağı…
Ne zaman yeni bir normale döneceğimizi bilmiyoruz.
Bunlardan herhangi birinin, ne zaman, iyi bir şekilde sonuçlandırılacağını bilmiyoruz.
Şu anda Trump’tan Beyaz Saray’a kadar kimsenin bir planı yok.
0 comments on “Hayat ne zaman normale dönecek: Bilmiyoruz”